Trong thời quá khứ, Đức Thế Tôn đã là Bồ tát Setaketu (Hộ Minh) có trí tuệ siêu việt đã thực hành đầy đủ trọn vẹn 30 pháp hạnh ba-la-mật (10 pháp hạnh ba-la-mật bậc hạ, 10 pháp hạnh ba-la-mật bậc trung, và 10 pháp hạnh ba-la-mật bậc thượng) trải qua 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất, được 24 đức Phật Chánh Đẳng Giác thọ ký, từ đức Phật Dipankara thứ nhất cho đến đức Phật Kassapa thứ hai mươi bốn.

Bồ tát Setaketu (Hộ Minh) hưởng sự an lạc trong cõi trời Tusita (Đâu suất thiên), cõi trời thứ tư trong sáu cõi trời dục giới, Ngài đã lắng nghe lời thỉnh cầu của các vị chư Thiên, Phạm Thiên kính thỉnh Ngài tái sinh xuống làm người, để trở thành Đức Phật Chánh Đẳng Giác thuyết pháp tế độ chúng sanh giải thoát khổ, sinh tử luân hồi trong ba giới bốn loài. Ngài suy xét đầy đủ năm điều trước khi tái sinh xuống làm người:

Một là, suy xét thời kỳ tuổi thọ con người.

Hai là, suy xét châu lục đến tái sinh.

Ba là, suy xét xứ sở đến tái sinh.

Bốn là, suy xét dòng họ nơi tái sinh.

Năm là, suy xét tuổi thọ của mẫu hậu để đầu thai.

Sau khi suy xét xong, Ngài đồng ý nhận lời thỉnh cầu của các vị chư Thiên, Phạm Thiên. Ngài tuyên bố: “Ta sẽ tái sinh xuống làm người trong cõi Nam-thiên-bộ-châu, tại trung xứ, kinh thành Kapilavatthu, trong dòng dõi vua Sakya, đức vua Suddhodana là đức phụ vương và bà Mahamaya – chánh cung hoàng hậu của đức vua Suddhodana là mẫu hậu của Ta” (Nền tảng Phật giáo – quyển 1 Tam Bảo).

Hoàng hậu Mahamaya là con gái của vua Koliya, kinh thành Devadaha, bà đã bước vào tuổi 55. Hoàng hậu Mahamaya đã có một giấc mơ kỳ diệu, bà mộng thấy có các vị chư thiên hầu cận từ bốn hướng đã nâng chiếc giường bà lên. Họ mang bà đến dãy núi tuyết Himalaya và đặt dưới cội cây Sala bên bờ hồ Mansarovar, hoàng hậu được tắm rửa trong làn nước tinh khiết của hồ, khoác lên mình y phục, đồ trang sức cao quý, xông bằng nhiều nước thơm và bông hoa. Sau đó, các vị chư thiên đưa hoàng hậu đến cung điện gần đó, đặt bà trên một chiếc giường bằng vàng, mặt quay về hướng đông. Một thiên bạch trượng sáu ngà, với đóa sen trắng được bạch trượng dùng vòi quấn lấy, nhiễu quanh hoàng hậu ba vòng, chạm đến hông bên phải và nhập vào bụng bà. Sáng hôm sau, hoàng hậu thức dậy, thuật lại giấc mơ ấy cho đức vua Suddhodana (Tịnh Phạn vương) nghe. Đức vua đã triệu tập các thầy chiêm tinh để giải mã giấc mơ và một số vị tuyên bố rằng hoàng hậu sẽ hạ sinh thái tử, khi lớn lên thì sẽ trở thành một vị Chuyển Luân Thánh Vương hoặc xuất gia thành Phật. (Theo Dấu Chân Phật – tỳ khưu Đức Hiền).

Bồ tát Setaketu (Hộ Minh) “an trú trong Thiên chúng Tusita (cõi trời Đâu Suất) cho đến trọn thọ mạng, sau đó giáng sinh nhập vào mẫu thai, khi ấy một hào quang vô lượng thần diệu, thắng xa oai đức ở trên chư Thiên, thế giới của các Ma vương và Phạm thiên và thế giới ở dưới gồm các vị Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài Người; cho đến các thế giới ở giữa các thế giới, tối tăm, u ám, không có nền tảng, những cảnh giới mà mặt trăng, mặt trời với đại thần lực, với đại oai lực như vậy cũng không thể chiếu thấu. Trong những cảnh ấy, một hào quang vô lượng, thắng xa oai lực của chư Thiên hiện ra, và các chúng sanh sống tại những chỗ ấy nhờ hào quang ấy mới thấy nhau và nói: “Cũng có những chúng sanh khác sống ở đây”. Và muôn ngàn thế giới chuyển động, rung động” (Kinh Hy Hữu Vị Tằng Hữu Pháp – Trung Bộ Kinh II)

Vào ngày rằm tháng sáu âm lịch, năm 623 trước công nguyên, Bồ tát Setaketu (Hộ Minh) đã giáng trần tái sanh trong lòng mẫu hậu Mahamaya dưới chòm sao Uttarasalha vào lúc canh chót. Khi bậc Đại Nhân thọ thai trong lòng mẹ thì có bốn vị Thiên tử (devaputta) đứng canh gác xung quanh, không để sự nguy hại đến mẹ Ngài.(Chú giải Lịch sử Chư Phật – tỳ khưu Siêu Minh)

Khi hoàng hậu Mahamaya mang thai vị Bồ Tát được mười tháng thì bà có tâm nguyện muốn trở về quê nhà và đã trình sự việc lên quốc vương Suddhodana (Tịnh Phạn vương). Đức vua đã đồng ý cho phép hoàng hậu về gia đình mình, cùng em gái Maha Pajapati (Ma-ha-bà-xà-ba-đề) và một số người hầu cận từ thành Kapilavatthu (Ca-tỳ-la-vệ) đến thành Devadaha, ở giữa hai kinh thành có một khu rừng gọi là Lumbini (Lâm-tỳ-ni). Khi ấy, muôn hoa đua nở, các cành cây Sala đang trổ lộc từ gốc tới ngọn, chim hót líu lo và có nhiều loại cây ăn trái; hoàng hậu muốn nghỉ ngơi chốc lát tại đây, chiêm ngưỡng cảnh đẹp của khu rừng và dừng chân ở cội cây Sala.

Vào lúc ấy, bà đang đứng thì có cảm thấy chuyển dạ nhưng không đau đớn như người thường, bà đưa tay phải nắm lấy cành cây Sala đang vươn mình trước mặt bà. “Bồ tát từ bụng mẹ sanh ra, chân không đụng đến đất. Có bốn vị Thiên tử đỡ lấy Ngài, đặt Ngài trước bà mẹ và thưa: Hoàng hậu hãy hoan hỷ! Hoàng hậu sanh một bậc vĩ nhân…Ngài sanh ra thanh tịnh, không bị nhiễm ô bởi nước nhớt nào, không bị nhiễm ô bởi nước mủ nào, không bị nhiễm ô bởi loại máu nào, không bị nhiễm ô bởi vật bất tịnh nào. Hai dòng nước từ hư không hiện ra, một dòng lạnh, một dòng nóng. Hai dòng ấy tắm rửa sạch sẽ cho Bồ tát và bà mẹ. Ngài đứng vững, thăng bằng trên hai chân, mặt hướng phía bắc, bước đi bảy bước, một lọng trắng được che lên. Ngài nhìn khắp cả muôn phương, lên tiếng như con ngưu vương, thốt ra lời như sau: Ta là bậc tối thượng ở trên đời! Ta là bậc tối tôn ở trên đời! Ta là bậc cao nhất ở trên đời! Nay là đời sống cuối cùng, không còn phải tái sanh ở đời này nữa” (Kinh Hy Hữu Vị Tằng Hữu Pháp –Trung Bộ Kinh II).

Chư Thiên, chư Phạm Thiên và nhân loại vô cùng hoan hỷ, đồng thanh tán dương ca tụng Đức Bồ tát Chánh Đẳng Giác cao thượng. Thái tử ra đời vào ban ngày thứ sáu, nhằm ngày rằm tháng tư âm lịch (Vesakha), năm 624 trước công nguyên (hiện nay là quận Bhairahva, thuộc vùng Terai nước Nepal, cách biên giới Ấn Độ khoảng 10 km).

Ngay lúc thái tử đản sanh tại khu rừng Lumbini thì đồng thời có bảy loại cùng sinh với thái tử (Nền tảng Phật giáo – quyển 1 Tam Bảo):

Một là, công chúa Yasodhara (Da-du-đà-la), con của đức vua Suppabuddha và hoàng hậu Amitta.

Hai là, hoàng tử Ananda, con của Amittodana – hoàng đệ của đức vua Suddhodana.

Ba là, quan giữ ngựa Channa.

Bốn là, vị quan cận thần Kaludayi.

Năm là, ngựa báu Kandaka.

Sáu là, cây Mahabodhirukkha (cây bồ đề).

Bảy là, bốn hầm vàng, kho báu trong kinh thành Kapilavatthu.

Sau khi thái tử đản sinh ra đời, hoàng hậu cùng với thái tử trở về kinh thành Kapilavatthu, thần dân trong kinh thành hân hoan, reo hò, âm vang cả đất trời.

          Sự đản sinh của đức Bồ-tát Siddhattha  mang một ý nghĩa vô cùng quan trọng, hướng con người thoát khỏi những khổ đau trầm luân trong kiếp sống. Ngài đã bác bỏ, phá vỡ những quan kiến sai lầm, lạc hậu, sự bất bình đẳng trong cộng đồng xã hội. Ngài thành tựu toàn vẹn trí tuệ và đức hạnh (Minh Hạnh Túc), là đấng Quang Minh có thân mạng cuối cùng, là đức Như Lai không một người nào sánh kịp; lòng bi mẫn đối với tất cả chúng sanh đã phát khởi nơi Ngài.

Bậc đạo sư vĩ đại đã hiện hữu trên thế gian này !

Trung Long