Hôm trước, nhà có “đại lễ”. Vẫn chưa kịp thời gian suy nghĩ để hiểu hết vì sao trong lòng cứ nôn nao, xao xuyến. Dù vậy nhưng len lỏi đâu đó lại là sự xuất hiện của một khoảng lặng vô hình...

Những ngày qua, con được nghe nỗi lòng của Thầy về tin người bạn học cũ - thầy Tâm Khanh viên tịch. Mỗi lần nghe Thầy nhắc đến ba chữ “Thầy Tâm Khanh”, chẳng hiểu lý do, con cứ sờn gai óc và len lỏi một cảm giác thật gần. Nhưng Thầy Tâm Khánh là ai? Con chưa từng biết. Thế rồi, ngày Lễ Chung thất cũng đến. Đối với con, đó là đại lễ. Một buổi lễ diễn ra không chỉ để tưởng niệm Thượng toạ Tâm Khanh, tưởng niệm về chư Thầy tổ mà còn là sự hội ngộ quý báu của những bậc tôn đức - huynh đệ Thầy.

Buổi lễ đầu tiên trong chuỗi hội ngộ - đêm đốt nến tri ân, thật thiêng liêng, mầu nhiệm. Khánh An trước giờ đã từng tổ chức nhiều đêm đốt nến tri ân, nhưng lần này, thiêng liêng ở chỗ thâu gom hết cả lòng thành của những bậc tôn đức là cựu Tăng Ni sinh hướng về chư liệt vị Tổ sư, chư vị Giáo thọ sư; ý nghĩa hơn nữa là hướng về chư huynh đệ đồng tu viên tịch. Thiêng liêng ở chỗ tất cả chư vị đã thật sự trở về, ngồi cùng nhau trong giờ phút này và chứng minh cho tấm lòng tri ân - báo ân nơi hậu thế. Những giây phút lắng đọng, ngậm ngùi bên ngọn nến lung linh cũng là để sưởi  ấm thêm cho sự mất mát đau thương cùng những giọt nước mắt vô tình đang lăng dài trên má. Đã được lưu vào kí ức, một huyền thoại đẹp về tình pháp lữ đồng tu.

Trong khoảnh khắc ấy, tất cả đồng tâm cộng hưởng nguồn năng lượng để ai cũng thấy được sự tương cảm nhiệm mầu, nơi chư vị.

Sáng hôm sau, Lễ Tưởng niệm - Chung thất  cố TT. Thích Tâm Khanh được diễn ra. Tuy chỉ gói gọn gần 2 giờ đồng hồ, nhưng hơn 70 quý chư tôn đức Tăng Ni đã cùng nhau tưởng niệm, tán thán đạo nghiệp dấn thân của một bậc thầy, một người bạn khả kính - tấm gương sáng để chúng con soi chiếu lại chính mình. Thật may mắn khi chúng con có được những vị thầy đi trước với trí tuệ và uy đức vẹn toàn. Thật may mắn khi chúng con được hòa mình trong tình huynh đệ, quyến thuộc bồ đề mà các vị tôn đức đã và đang thực hiện.

Rồi chiều đến, giây phút mong chờ buổi tọa đàm cũng đã diễn ra. Khoảnh khắc mà chúng con mong chờ để có thể lắng nghe tiếng nói của người đi trước về những tâm tư. Đây  là cơ hội để tuổi trẻ chúng con được học hỏi thật nhiều; là cơ hội để chúng con được hiểu nổi lòng tiền đồ Phật giáo của tiền nhân. Con kính ngưỡng trước những cống hiến trí tuệ và trái tim từ bi của chư vị vì đạo pháp. Những vị thầy tâm linh mang trong mình sứ mệnh độ sinh. Con hoan hỉ khi được lắng nghe những ý kiến về giáo dục tự viện; những ý kiến về sự hòa hợp, gắn kết tình pháp hữu để truyền thông với nhau trong những công tác Phật sự; những đóng góp về việc chia sẻ kinh nghiệm trên đường hướng tu tập nhằm bảo hộ lẫn nhau, chăm sóc tình huynh đệ, xây dựng Tăng đoàn và nuôi dưỡng bồ đề tâm. Chia sẻ kinh nghiệm tu tập là cơ hội để học hỏi lẫn nhau những bài học vô cùng hữu ích trên lộ trình giải thoát. Con thấy được rằng đó là một trong những chất liệu làm nên sự sống của một người tu. Con cảm nhận được tâm huyết của những người con đích thực tiếp bước Như Lai, hành nghiệp Như Lai. 

Nhưng ngỡ ngàng thay, trong buổi tọa đàm với cái tên thật đẹp “Chung một hướng đi”, ấy vậy mà vẫn có vài ý kiến lạc loài trong số đông. Con còn quá yếu ớt, đạo lực con chưa đủ để có thể nhận định được liền đâu là cái thật sự cần cho một người tu, đâu là việc đích thực mà một người tu nên làm, hay đâu là một điều mà người tu nên tư duy và nên nói. Vì thế phút chóc con cũng rất hoang mang với những gì mình nghe được, phút chóc con cũng đã cổ súy cho lý luận không mấy trượng phu. Làm sao có thể trong một đại lễ tưởng niệm giác linh chư vị lãnh đạo Trường Cao cấp Phật học, chư vị giáo thọ sư qua các thời kỳ, cùng quý huynh đệ đồng học đã viên tịch mà “Đừng nghi lễ nhiều quá, chùa nào cũng nghi lễ nhiều rồi, tôi đến đây không phải với một mớ nghi lễ như vậy”.

Con hồi ức lại lễ tưởng niệm sáng nay, không hề có một thời kinh, chỉ 30 phút tọa thiền. Xả thiền, Thượng tọa Viên Giáo chủ lễ chỉ với ba câu thỉnh giác linh và hai bài kệ trà chưa đầy 20 phút. Con hồi ức lại những di ảnh của sáu Hòa thượng, Ni trưởng, các bài vị  của năm giáo sư đã mất, di ảnh TT. Thích Tâm khanh cùng với 14 bài vị của quý thầy cô mới ngày nào chung học vẫn đang ngồi trên trên bàn thờ kia, hương khói vẫn còn đang quyện tỏa. Ấy vậy mà, cái... “tâm hương cúng dường..." (!?). Giả sử, nếu có nghi lễ thì đó cũng là một sự cúng dường thiêng liêng và cung kính lắm chứ. Giả sử nếu không vì sự viên tịch của các giáo thọ sư,  của TT.  Tâm Khanh cùng với mười mấy vị tôn đức viên tịch thì liệu có cuộc hội ngộ của quý ngài không, có liên tiếp hai ngày tổ chức đại lễ vô cùng trang nghiêm  không. Có thể câu trả lời là có. Nhưng nếu có thì đã hai mươi mấy năm rồi sao chưa tổ chức được? Gì mà “Đến tuổi này rồi, năm mấy sáu  mươi hết rồi, sống nay chết mai, có thấy mười mấy huynh đệ ra đi kia không, còn được bao lâu nữa đâu, sao không gặp nhau vui chơi cho đã...”; gì mà “Hằng ngày đã phải đội một núi  việc trên đầu rồi, giờ gặp nhau là để du lịch vui chơi...” Có lý chứ nhỉ (!?).

Cũng bởi hạt giống lãng tử trong con vẫn còn, nên suýt tý nữa con đã để cho cái vui phàm tục quật đỗ được con. Con không khỏi bàng hoàng… may ra cũng có lúc con còn tỉnh thức để nhận ra rằng “mình là một người tu”. Rồi mình sẽ phải lớn, sẽ phải tiếp nối thầy mình, rồi mình sẽ phải có những người em, những người đệ tử, mình phải có chính kiến riêng thì sau này mới làm nơi nương tựa vững chải cho hậu lai, như mình đang nương tựa thầy mình. Tuổi trẻ con đã bỏ đi bao cái vui của thế gian phàm tục để tìm về cái vui tỉnh tại trong tâm hồn. Con vào chùa sống để được bảo hộ bởi tăng thân, để được trở thành một người xuất gia, để được nuôi dưỡng bởi cái tình của những người cùng chung chí hướng. Đơn giản là con chỉ muốn tu.

Con đã quá sợ hãi những cuộc vui chơi hưởng thụ, những hò hét cuồng phong... Nhưng sao hôm nay con lại “được” nghe những điều từ một người sống bằng niềm vui nội tại lại muốn quay ngược ra ngoài? Người lớn có hiểu cho chúng con chăng? Con sợ chỉ vì một câu nói vô tình mà dần dần tiếp tay làm gãy đổ sự nghiệp đời tu của bọn trẻ chúng con. Chúng con còn quá nhỏ trên bước đường tìm cầu giải thoát, chúng con sợ phải đánh mất chính mình bởi những cuộc vui. Cái chúng con cần là những gì giúp con trưởng dưỡng được bồ đề tâm, là một niềm vui bất diệt, làm thế nào để phát triển được nội lực trong con.

Mỗi sáng lên chùa thiền tọa, con đều lắng nghe sâu sắc kệ hô thiền “Ngưỡng mong đại chúng nhất tâm thiền tập”. Tối đến, chúng con đều nhất tâm tụng  bài  kệ vô thường: “Ngày nay đã qua, đời sống ngắn lại. Hãy nhìn cho kỹ, ta đã làm gì. Đại chúng hãy cùng tinh tấn, thực tập hết lòng, đừng để tháng ngày trôi đi oan uổng”. Thế nhưng... Phải chi những gì con được nghe trong buổi tọa đàm là “Đến tuổi này rồi, còn được bao lâu nữa đâu, nên tranh thủ tu và phụng sự hết mình...”. Con sẽ được nuôi dưỡng biết dường nào. Tư duy của một đứa trẻ như con có gì là mạo phạm chăng khi Đức Thế Tôn đã dạy con như thế. Con còn quá nhỏ để có thể làm được việc gì như các bậc trưởng thượng, nhưng con có quyền nói lên quan điểm của mình, vì đó là bình đẳng mà chính Đức Phật đã dạy chúng con. Con còn nhớ trong kinh Đại Bát Niết Bàn, trước lúc nhập diệt, Ngài đã nói: “Giờ đây, này chư tỳ khưu, Như Lai khuyên nhắc các con: Mọi pháp hữu vi đều vô thường. Hãy tinh tấn lên tìm cầu giải thoát!”.

Con không muốn trở thành con sóng vô tình đi ngược dòng sông... 

Nguyện rằng, khi mang trên mình chiếc áo người tu, chúng con phải luôn chiếu dụng ý thức sáng tỏ để có thể làm những việc và nói những điều thẳm thấu được chất liệu giáo pháp, ít nhất cũng là các giá trị đạo đức nhân văn trong nhà thiền. 

Tâm Minh Tuệ