Rời thành phố Đông Hà, chúng tôi men theo con đường dẫn đến xã Cam Hiếu, huyện Cam Lộ để trao tặng 250 phần quà đến với bà con. Trong cơn mưa phùn phun nhỏ hạt, bà con mang trong mình những chiếc áo mưa củ kĩ đủ màu mà đang đứng đợi chúng tôi. Có lẽ, sự háo hức khi được gặp một ai đó đã khiến họ đến sớm hơn giờ hẹn. Buổi trao quà kết thúc viên mãn cũng là lúc Đoàn phải từ giã bà con.

Chúng tôi cần đến thăm nhà cô Nguyễn Thị Như Quỳnh, có chồng là anh Nguyễn Hữu Thành bị tử nạn trong khi cứu người giữa dòng nước lũ. Đã mấy mươi ngày qua, căn nhà vẫn còn phủ trùm màu tang tóc. Anh ra đi để lại vợ góa, con côi; phía trước tương lai một màu u tối. Như một sự linh thiêng âm dương kỳ ngộ, đoàn chúng tôi đến đúng vào ngày 49 kể từ khi anh mất, có hai quí thầy đang có mặt tại nhà để chuẩn bị làm lễ tuần chung thất siêu độ cho hương linh anh. Đèn nến lập loè, khói hương phảng phất, Thầy Viện chủ và các thành viên vào dâng hương nguyện cầu. Người goá phụ với vành khăn trắng trên đầu, xúc động cám ơn đoàn mà lòng đau không nói nên lời. Tất cả đều lặng lẽ trước di ảnh của người đàn ông đã nhường sự sống của mình vì xóm làng, vì sự sống cho người khác.

Ngoài lời động viên, thăm hỏi và giúp đỡ kịp thời, chúng tôi chẳng còn gì khác hơn ngoài sự xót xa cho một mảnh đời "nhụy kia chưa tàn, sao hoa héo vội"

Rời nhà chị Quỳnh, chúng tôi vẫn chưa thể quên cái cảnh tượng người góa phụ, con côi, đầu quấn khăn tang, mắt nhòe giọt lệ. Suy cho cùng, cái lạnh của tiết trời đâu bằng cái lạnh của những người thiếu tình yêu thương, vắng nơi nương tựa.

Nhìn những cảnh đời nghèo khó, chúng tôi thoáng liên tưởng đến mảnh đất nơi đây, một thời bom cày, đạn xới. Người dân nghèo ít nhiều cũng vì lẽ đó.

Trong hành trình về với Quảng Trị, chúng tôi không quên ghé thăm Thành Cổ kiêu hùng. Thành Cổ Quảng Trị có giá trị hơn trăm năm, nhưng chỉ với 81 ngày đêm bom rơi, đạn bắn dường như đã trở về nguyên thủy, chiến tranh dù thắng, bại thì thiệt hại vẫn thuộc về cả hai; và chiến tranh cũng là nỗi ám ảnh của vùng đất và con người nơi này. Theo sự hướng dẫn của Thầy Viện chủ, cả đoàn tiến lên Đài Tưởng niệm dâng hương nguyện cầu. Trong làn khói hương trầm hùng quyện tỏa, giọng Thầy Viện chủ cất lên:

Chiến sĩ năm xưa đã bỏ mình

Một lòng vì Tổ quốc quyết sinh

Xương trắng dựng xây nền độc lập

Máu đào tô điểm nước nôn xanh.

Lòng thành tưởng niệm xin hiến cúng

Nén nhang trân kính cúi đầu dâng

Anh linh chư vị về đây chứng

Phò trợ dân an nước thái bình.

Cả đoàn lặng đi trong trong niềm cảm xúc thiêng liêng, hương linh các anh như phảng phất đâu đây về chứng giám lời nguyện cầu.

Sau nghi thức dâng hương, dường như ai cũng cảm nhận vùng đất đau thương này;  mỗi người chân chỉ dám bước nhẹ vì mỗi tất đất đều có máu xương của các anh, mỗi cánh hoa, ngọn cỏ dường như đều phảng phất dáng người nằm xuống.

Lặng lẽ ra về, dọc hai bên lối đi, chúng tôi không khỏi ngậm ngùi với những vầng thơ bi hùng của một thời khói binh:

“Hễ có Việt Nam, có Cổ Thành

Kết vòng hoa lửa nối Khe Sanh

Huân chương khó đủ từng viên gạch

Tấc đất, từng giây, mỗi lá cành”

                                       (Trần Bạch Đằng)

Đất khói lửa là vậy, đến cả dòng sông cũng chịu không biết bao mưa bom, bão đạn. Máu người nhuộm cả màu sông. Để rồi, người chiến sĩ năm xưa – nhà báo Lê Bá Dương phải thốt lên lời khóc xin da diết:

“Đò xuôi Thạch Hãn xin chèo nhẹ

Đáy sông còn đó bạn tôi nằm

Có tuổi đôi mươi thành sóng nước

Vỗ yên bờ, mãi mãi ngàn năm”

Hiểu được mảnh đất một thời đỏ lửa này, chúng tôi càng thêm yêu thương con người nơi đây. Chiến tranh đã lấy đi của họ nhiều thứ để lại cái nghèo dai dẵng đến hôm nay.

Trong tổng số 2100 phần quà trong chuyến thiện nguyện này, chúng tôi dành 700 xuất cho ba xã Cam Hiếu, Triệu Thượng và xã Triệu Trung thuộc tỉnh Quảng Trị.

Nói đến thôn Trấm, chúng tôi không thể nào quên quãng đường ngồi xuồng để đến với bà con. Tại đây, con lũ đã xuống từ vài ngày trước nhưng mực nước vẫn còn bao quanh mãnh đất này như thách thức chúng tôi vào nơi cứu trợ. Phù sa bồi đắp hai bên bờ, những hàng cây xác xơ vì lũ cuốn. Chúng tôi liên tưởng đến lời thơ của Huy Cận:

“ Thuyền về  nước lại, sầu trăm ngả

Củi một cành khô lạc mấy dòng

…

Nắng xuống, trời lên sâu chót vót

Sông dài, trời rộng, bến cô liêu…”

Những dòng thơ trác tuyệt của Huy Cận vô tình lại khế hợp với cảnh vật nơi đây. Để rồi, đành mượn lời của Ông mà thốt lên: “bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài”.

Đến với bà con thôn Trấm, chúng tôi đã tận tay trao 300 phần quà bằng với tấm lòng trân trọng nhất. Để rồi, khi từ giã, bà con bịn rịn vẫy tay mà gửi theo câu nói: “Năm sau Đoàn về lại với chúng con nhé” như muốn gọi mời chúng tôi một lần nữa đến thăm quê hương của họ.

Hành trình cuối cùng của chúng tôi  thuộc thôn Đạo Đầu, xã Triệu Trung; nơi đây, đã hơn 40 ngày trời không ngưng tạnh, sản xuất trì trệ, bà con lâm vào cảnh khó khăn. Chính vì vậy, 150 xuất quà chúng tôi gửi đến bà con cũng phần nào giảm bớt gánh nặng cho mảnh đất nơi này.

Chia tay bà con xã Triệu Trung, chúng tôi kết thúc chuyến thiện nguyện trải dài theo ba tỉnh. Trên đường trở về Sài Gòn, bên cạnh nhiều niềm vui vì được giúp đỡ bà con, trong mỗi chúng tôi còn lưu lại nỗi day dứt khó tả. Có tâm nhưng thiếu lực, chúng tôi không thể nào giúp đỡ hết mọi người. Trong quá trình thực hiện chương trình, chúng tôi nhận thấy có khá nhiều những mảnh đời bất hạnh cần được hỗ trợ nhưng lại không được xã hội lưu tâm. Nhận thấy điều đó, không còn cách nào khác hơn, mỗi thành viên trong Đoàn, góp gió thành bão, thu được thêm một số tịnh tài, chúng tôi đến trao cho bà con những xuất quà ngoài dự tính. Bà con nhận quà, ai nấy cũng nước mắt lăn dài khiến chúng tôi không khỏi xót xa. Phải chi? Sự công bằng có thể công bằng hơn một chút thì cuộc sống sẽ bớt khổ đi phần nào. Phải chi? Những lá phiếu có thể khách quan hơn thì kẻ trao người nhận cũng thêm phần xứng đáng. Nhìn sự thật ấy, chúng tôi thấy canh cánh bên lòng!

Tổng kết chuyến thiện nguyện tại ba tỉnh miền Trung, ngoài những yếu tố khách quan, chúng tôi nhận thấy đã có thành công nhất định. Để khi trở về, tâm hồn vẫn còn mang âm hưởng của dải đất miền Trung.

Tạm biệt bà con. Xin khép lại chuyến hành trình cho trái tim thương yêu được mở rộng thêm.

Nhân Trần