Về kiến trúc chùa, viện Thầy cho biết, hiện chùa Việt Nam đang hiện hữu mấy phong cách: 1/ chùa cổ miền Bắc, 2/ chùa cổ miền Nam, 3/ chùa hiện đại xây theo phong cách cổ, 4/ chùa hiện đại xây theo phong cách hiện đại và 5/ chùa xây dựng theo văn hoá vùng miền.

Kiến trúc theo hệ phái, hiện nay có 3. Phong cách kiến trúc theo Bắc tông, đó là hầu hết các chùa truyền thống trải dài từ Bắc vào Nam chiếm khoảng 90% chùa Việt Nam. Trong tiến trình tiếp biến văn hoá, Chùa Bắc tông có những nét tương đồng với một số nước Á Đông như Trung, Nhật, Hàn. Điểm nổi bật của mái chùa Á Đông là mái cong, biểu trưng cho 2 ý nghĩa: 1/ cánh chim bằng sãi cánh vượt biển trầm luân đến nơi giải thoát. 2/  Mũi thuyền; thuật ngữ nhà Phật có câu "Từ thuyền (hoặc từ Hàn) phổ tế" tức là chiếc thuyền từ bi độ người qua bờ giải thoát. Phong cách kiến trúc theo Nam tông, phong cách kiến trúc này chịu ảnh hưởng chùa một số nước như: Thái, Lào, Campuchia, Miến Điện, Tích Lan...... Phong cách kiến trúc thứ 3 là Hệ phái khất sĩ. Hệ phái này dùng danh từ "Tịnh xá" (từ thời Đức Phật) để gọi cho cơ sở hành đạo. Phong cách này hầu hết đều xây dựng Tịnh xá theo mô hình bát giác, tượng trưng Bát Chánh đạo. Các cơ sở của Hệ phái Phật giáo Nam tông và Khất sĩ phát triển chủ yếu là miền Nam và Nam Trung bộ. Riêng hệ phái Khất sĩ phát triển mạnh ở một số tỉnh Cao nguyên và miền Trung.

Về thờ Phụng, Thầy Viện chủ cho biết, phương thức thờ phụng nói lên tông chỉ tu tập, hành đạo của ngôi chùa đó. Có một số "Bộ thờ" như sau: Tam Thế Phật (Đức Thích Ca, Đức A Di Đà, Đức Di Lặc), Tam Tôn Phật (Thích Ca, A Di Đà, Dược Sư), Hoa Nghiêm Hội thượng (Thích Ca, Bồ tát Văn Thù, Bố tát Phổ Hiền), Kỳ Viên Hội thượng ( Thích Ca, Tôn giả Ca Diếp, Tôn giả A Nan), Tam thánh Tây phương ( Đức A Di Đà, Bồ tát Quán ThếÂm, Bồ tát Đại Thế Chí) . . . Hiện nay, có một số chùa "ai cúng gì thờ nấy" dẫn đến tình trạng mang màu sắc tín ngưỡng nặng về lễ nghi, không toát lên được tông chỉ, pháp môn, đường hướng tu tập mà tiền tổ khai pháp, lập tông.

Tin, ảnh: Trung Pháp