Thầy nói: "Tỳ kheo chi yếu vụ"! An cư là trách nhiệm của mỗi tỳ kheo, là cơ hội để xông ướp giáo pháp của Đức Thế Tôn trong một đoàn thể thanh tịnh cùng tu, cùng học . Đã trở thành luật định, nếu tỳ kheo không an cư thì không hoàn thành trách nhiệm, không thể có thêm một tuổi đạo trong giáo pháp.

Năm thứ nhất sau khi thành đạo, Đức Phật đã chế pháp an cư. Đời sống tăng sĩ nhiều nghìn năm trước đơn giản, mỗi sáng thầy trò khất thực, trưa về tập trung ở các gốc cây chia thức ăn, ăn xong đi thiền hành, nghe Đức Thế Tôn thuyết pháp; chiều lại ngồi chia sẻ pháp đàm. Sau mỗi buổi giảng của Đức Thế Tôn đều có các vị  chứng thánh quả. Tại sao được như vậy ? Nhờ năng lượng mầu nhiệm của Thế Tôn cùng công đức tu tập rất lớn của Tăng đoàn. Được sống trong thời Đức Thế Tôn, dù chỉ được nghe một bài pháp, được một lần Ngài xoa đầu, được một lần dùng cơm cùng ngài, được hoà mình trong Tăng đoàn quả là hạnh phúc, phước đức lớn. Sống đơn giản là thế nhưng vẫn có một số vị Tỳ kheo vẫn rời bỏ Đức Phật sống đời sống buông thả.

Mười hai năm đầu sau thành đạo, Đức Thế Tôn chưa chế giới, bởi các đệ tử của Ngài lúc bấy giờ đều rất thánh thiện, chỉ cần nhìn thân giáo, khẩu giáo từ Ngài là đã có an lạc. Nhìn cách Thế Tôn đi, Thế Tôn ngồi... đệ tử thực tập theo cũng được trưởng dưỡng thiện pháp. Sau này chúng đệ tử  có nhiều lỗi lầm nên Ngài chế giới nhằm tịnh hoá phạm hạnh các thánh đệ tử.

Ngày nay, chúng ta sống cách Phật quá xa, thiếu giáo pháp, nhiều cám dỗ bởi vật chất, nhiều bẫy mồi của tài, sắc, danh, thực, thuỳ vây bủa, không khéo ta sẽ dễ bị mắc bẫy. Nếu không được xông ướp giáo pháp để trang nghiêm tự thân, chúng ta có thể đi vào đoạ lạc, sống trong lề lối hưởng thụ thì thật vô ích một đời tu. Xông ướp bằng cách nào. Cũng như nấu một nồi chè, nấu sao để đậu chín, nếp chín những thứ ta nấu đều chín rồi cho đường vào; làm sao để vị ngọt ngấm vào trong từng hạt đậu, từng hạt nếp . . . thì mới gọi là chè. Cũng vậy, người tu cần phải xông ướp thế nào để giáo pháp thẩm thấu cả thân và tâm. Đi, đứng, nằm ngồi, thức, ngủ, nói, cười đều toát ra giáo pháp. Công năng giới định tuệ chính là giúp ta thực tập và sống như giáo pháp.

Mỗi bước chân đặt xuống mặt đất trong sự tỉnh thức trọn vẹn ta sẽ thấy mình bình an. Mỗi bước chân đi có phẩm chất, có hạnh phúc, có an lạc. Đó là đi như giáo pháp. Đó là hoằng pháp.

Xưa kia, Ngài Sariputta chỉ mới nhìn tướng mạo thánh thoát, đạo phong với những bước chân an lạc, thảnh thơi của tôn giả Assaja đã làm cho Sariputra kính phục sinh tâm hoan hỷ liền đến hỏi đạo mới biết đây là đệ tử của Sa môn Gotama. Qua bài giáo lý duyên sinh:

Các pháp do duyên sinh

Lại cũng do duyên diệt

Thầy tôi là Đức Phật

Thường giảng dạy như vậy.

Sau khi nghe bài kệ, ngài Sariputra đã đắc quả và xin đến tinh xá Trúc lâm yết kiến ,làm đệ tử Đức Phật. Qua câu chuyện đó ta thấy “tướng tùng tâm sinh". Tâm giải thoát sẽ hiện ra tướng giải thoát. Ngày nay, một số Tăng Ni thủa sơ tâm chưa được thực tập nhuần nhuyễn giới luật nên khi làm thầy có những biểu hiện vụng về, thô tháo trong uy nghi làm ảnh hưởng đến Phật giáo. Trang nghiêm tự thân là cách chúng ta trang nghiêm Đạo pháp, trang nghiêm giáo hội, khiến cho mọi người có cái nhìn thiện cảm đối với giới tu sĩ. Phật không chỉ ở trên bàn cao hay ở trong ngôi chùa đẹp. Phật đang nằm ngay trong chiếc áo giải thoát của chúng Tăng. Một tăng sĩ ra đường có đạo phong trác tuyệt, cốt cách uy nghiêm, đó chính là hình ảnh Đạo Phật đang tỏa sáng nơi đời.

Khi chánh niệm được thắp lên thì yếu tố định được sinh khởi. Định học giúp chúng ta thanh lọc những phiền não, những lăng xăng, lo toan, tính toán, được mất, có không... Tâm chúng ta vốn thích lăng xăng với những dự án, kế hoạch nên định giúp chúng ta trụ tâm để trí tuệ phát sinh. Mỗi ngày chư huynh đệ nên dành thì giờ để thiền tọa, thanh tịnh hoá tâm thức mình. Mọi công đức trí tuệ đều phát sinh từ đây, thực tập để trái tim được mở rộng đón tất cả những niềm vui, nỗi khổ trong cuộc đời.

Những ngày qua tại Thái Lan có một đội bóng thiếu nhi bị mắc kẹt trong hang sâu, thiếu ăn, thiếu không khí, không gian quá ngột ngạc nhưng nhờ huấn luyện viên trước kia là người tu đã hướng dẫn cho các em thực tập thiền định.  Nhờ vậy mà khi các nhà thám hiểm giải cứu thì thần sắc các em vẫn tươi tỉnh không sợ hãi, đầy bình an. Đó chính là  nhờ tu tập thiền định mang tới một sức mạnh vĩ đại. Trí tuệ chỉ có mặt trong giới, trong định, muốn có tuệ nhất thiết phải  công phu thiền tập. 

Đừng nghĩ người tu chỉ ở trong bốn bức tường của ngôi chùa chỉ lo tụng niệm, thiền tọa không giúp gì cho đời, chỉ cần ta siêng năng tu tập thì công đức sẻ toả ra, chiêu cảm đến môi trường xung quanh. Chiếc lá, cọng cỏ, ngọn cây, núi rừng không giúp gì cho đời? Lá phổi của sự sống đấy. Đừng nghĩ chúng sống lặng lẽ là không có tác dụng gì. Năng lượng của rừng cây giúp đời sống khỏe. Cũng vậy, công đức tu tập của tăng càng lớn thì trường an lành càng ảnh hưởng đến xung quanh càng nhiều. Một cây mà trái đã chín tự khắc mùi hương sẽ toả khắp nơi.

Quảng Thức, Trung Lưu