Có lẽ vậy, đối với người con gái thì sắc đẹp là thứ quý giá nhất. Bên cạnh tài năng và trí tuệ thì người có nhan sắc mỹ miều sẽ dễ thành công hơn trong cuộc sống. Phàm đã là phụ nữ thì ai cũng muốn đạt được điều đó. Thử đi vào thực tế cuộc sống, từ quảng cáo, sách báo, phim ảnh đều tô điểm cho cái đẹp của phụ nữ. Ai ai cũng chạy theo cái đẹp vật chất bên ngoài, luôn trau chuốt, tô điểm cho nó, vì sợ bị người khác chê xấu. Nhưng ta thử quán chiếu lại mà xem về vẻ đẹp của cái thân tứ đại giả hiệp này, nó còn mãi với chúng ta không? Vạn vật trên vũ trụ đều tuân theo nguyên lý vô thường của tự nhiên và rồi đến một ngày nào đó con người cũng sẽ xấu đi, sẽ già, sẽ chết. Và cái đẹp cũng vậy, cái đẹp đây chỉ là nhất thời, giả tạm mà thôi. Có chăng là chỉ 10 năm đến 20 năm là cùng và sau đó cái đẹp ấy phải xấu xa: da nhăn, tóc bạc và lưng còng. Cứ nhìn những bà già trên đường phố, trên xe buýt hoặc ngay cả trong nhà ta thì đủ thấy. Cái đẹp kia của người con gái ấy sẽ đến giai đoạn đó và không xa lắm đâu. Khi ấy thì chẳng còn đẹp nữa và ta chẳng còn ưa chút nào. Rồi đến cái vô thường của sự chết chóc nữa, nó có thể xảy ra tức thời đối với những ai mà họ coi mình là đẹp nhất. Cái chết đến bất kể đối với mọi người mà chẳng chừa ai xấu chết trước, ai đẹp chết sau. Luyến ái và ham thích cái đẹp bao nhiêu thì khi phải bị xa rời, bị mất mát, chết chóc tất phải khổ sầu và đau đớn bấy nhiêu. Quán sát đến những cái kết quả tất nhiên sẽ xảy đến với cái sắc đẹp như vậy, chúng ta sẽ thấy sợ hãi và bớt lòng say đắm, tham muốn chiếm hữu cho mình. 

Nhưng vì do vô minh nên con người không nhận chân được sự thật của sự khổ đauđến từ sắc dục nên hằng ngày vẫn cứ chạy theo cái vòng lẩn quẩn đó. Cái sắc ở mỗi người suy cho cùng nó cũng chỉ là vẻ bề ngoài và rồi đến một ngày nào đó nó cũng sẽ mất đi theo thời gian. Người si mê, tham ái, bị kẹt trong lưới ngũ dục như con cá bị vướng vào lưới, khó bề thoát ra. Khi ân ái đã sâu đậm, nhất là những người phụ nữ đẹp thì luôn bị dính mắc nên lúc nào cũng trau chuốt và làm đẹp thân này. Cái nhìn, cái thấy của nét đẹp kiều diễm trước mắt chỉ là vẻ đẹp tạm bợ nhưng nhìn sâu trong vẻ đẹp ấy thì bản thân ta hay những người khác đều thực chất là một túi da bọc xương trông thật ghê gớm. Đức vua Trần Nhân Tông đã nói về cái “ô uế” của sắc đẹp qua các câu thơ:

Da phấn, tóc thơm với má đào,

Khi nhìn, ai cũng thấy nao nao.

Thực chất chỉ toàn xương với thịt,

Giết người đau đớn chẳng cần dao.

Bản chất của sắc tướng là ô uế, là dơ bẩn, là bất tịnh. Nhìn lại hình hài của một con người ta có thể thấy rõ điều này. Từ khi thoát khỏi bào thai cất tiếng khóc chào đờiđến lúc trưởng thành, mỗi ngày con người muốn tồn tại ngoài việc sử dụng thức ăn, nước uống thì cái thân này phải bài tiết hàng trăm, hàng nghìn thứ dơ bẩn, hôi hám thông qua 9 lỗ trên cơ thể. Vì 9 cái cống này liên tục đào thải những thứ tanh hôi nên hằng ngày con người phải lừa dối chính bản thân mình bằng việc xông ướp những hương thơm hư ảo hay cài trâm giắt ngọc để ngụy trang với một bề ngoài kiêu sa, lộng lẫy. Nếu bình tâm mà xét chúng ta sẽ thấy bản thân của mỗi ngườithật đáng sợ. Sắc đẹp thể chất, hình hài này là vũ khí sắc bén và lợi hại nhất. Tuy nó không có thật nhưng vì chúng sinh trong thế gian do đam mê, do tham muốn ái dục mà dòng sông tham ái phát sinh như giếng sâu không đáy, tham được thì càng thêm tham, nên cố tình tìm cách nắm giữ, ai làm mất đi thì sinh ra đau khổ. Nhưng nếu tham mà không được thì sinh ra nóng giận, hờn mát, ghen tuông, thù ghét, nên tìm cách hủy diệt lẫn nhau bởi từ lâu đời lâu kiếp, với tánh lầm chấp, với tâm tham đắm đó, con mắt của chúng ta như bị một lớp màn nhung lụa che đậy nên thấy gì cũng đẹp, cũng yêu, cũng thích. Và rồi một ngày nào đó, bức màn ấy bị xé nát đi thì mọi sự thật đều phơi bày trước mắt khiến ta bàng hoàng lo sợ.

Cho nên muốn chặn đứng sự tham đắm mê mờ đó thì Đức Phật dạy phải quán thân bất tịnh, viễn ly ái dục nhằm thoát khỏi luân hồi đau khổ. Cốt yếu ở mỗi một con người chỉ có tâm thanh tịnh, nó có sẵn trong xác thân bất tịnh của mỗi chúng sinh. Vì vậy, chúng ta phải có trí tuệ sáng suốt, đừng để cho dục vọng làm mờ mắt, hãy bình tâm mà nhìn sâu sắc một vấn đề, hướng tầm mắt vào cái giá trị chân thật đẹp đẽ, rộng lớn và trường tồn với thời gian.

Ngọc Ánh