Mở đầu bài pháp thoại, sau khi chia sẻ với hội chúng về ý nghĩa của việc an cư, rằng đây là ba tháng quý báu cho hàng Thích tử có cơ hội huân tu miên mật và trau dồi phẩm hạnh, Thầy nhấn mạnh, xã hội chúng ta đang sống, kiến thức và bằng cấp là thứ chưa bao giờ thiếu, nhưng con người trong trong cái kiến thức và bằng cấp đó vẫn tìm đến người xuất gia như một niềm tin và chỗ dựa cứu cánh cho cuộc đời. Vậy cái gì làm cho người thế gian Quy y Tam bảo và nương tựa vào Tăng Bảo để tu hành? Theo Thầy, đó là nhờ vào Đạo lực trong mỗi chúng ta. 

Và Thầy dẫn lời của Tổ Quy Sơn để thêm sáng tỏ:

“Phù xuất gia giả, phát túc siêu phương. Tâm hình dị tục, thiệu long thánh chủng. Chấn nhiếp ma quân, dụng báo tứ ân

Bạt tế tam hữu,…”

Thầy dạy rằng, xuất gia là người đi trên con đường cao rộng, trên con đường đó chỉ có những người có nhân cách lớn, tư tưởng lớn mới có thể đi một cách vững chãi. Trên con đường đó, Đức Thế Tôn đã từng đi hơn 26 thế kỷ trước và đã được chư Tổ tiếp nối cho đến hôm nay.

Muốn đi trên con đường đó, không gì ngoài hơn là “Tâm hình dị tục”.

Thầy nói, chúng ta có thể mất năm đến mười năm để xây dựng một ngôi chùa nhưng để xây dựng nhân cách cho người xuất gia thì thiên nan, vạn nan. Trên con đường hoàn thiện nhân cách đó, không gì quan trọng hơn việc chúng ta phải nuôi dưỡng tâm Bồ Đề của chính mình, phải biết hâm nóng nó những lúc nó có dấu hiệu nguội lạnh. Thầy ví như cái bếp lò thường xuyên đun nấu thì than hồng sẽ giữ ấm dài lâu, bằng không cái bếp sẽ nguội lạnh dần sẽ rất khó để nhen nhúm. Tâm Bồ Đề cũng vậy nếu không thường xuyên hâm nóng nó sẽ nguội lạnh rồi tắt hẳn trong tâm thức của chúng ta. Các tổ cho ta các thời khóa hành trì cốt yếu là để ta nuôi dưỡng tâm Bồ Đề vậy. Nhưng như vậy thôi chưa đủ, để trở thành một người xuất gia có nhân cách lớn, chúng ta phải hành trì mỗi phút mỗi giây, trong từng uy nghi đi, đứng, nằm, ngồi và trong từng hành động cùng lời ăn tiếng nói, tất cả đều phải toát lên vẻ khác tục. Đạo lực được hun đúc không có gì khác là mỗi phút giây phải chánh niệm trong bốn oai nghi. 

“Thiệu long thánh chủng, chấn nhiếp ma quân” nghĩa là làm cho hưng thịnh cái hạt giống thánh trong mỗi chúng ta. Đó là hạt giống giác ngộ, chỉ có sự giác ngộ của chư Phật mới chấn nhiếp được ma quân. Thầy lưu ý rằng, ma quân có nội ma và ngoại ma; nội ma chính là hạt giống tham, sân, si – các bất thiện pháp dẫn đến đọa lạc. Ngoại ma chính là trần cảnh, là pháp hữu vi sanh diệt nhưng chúng ta cứ quen chạy theo nó như đuổi hình bắt bóng vậy, rốt cục cũng hoài công. Thầy nói rằng, trong ta có hạt giống Phật nhưng cũng có sẵn hạt giống của ma, ngoại cảnh cũng vậy, người xuất gia phải có chánh niệm để phân biệt mới mong không lầm đường lạc lối.

Thành tựu được hạt giống Phật, chấn nhiếp được ma quân cũng chính là lúc ta đền đáp bốn trọng ân và cứu vớt chúng sanh đang đắm chìm trong ba cõi.

Đó là những điều mà Thầy muốn chia sẻ với hội chúng trong mùa an cư nghiêm tịnh này. 

Ta chỉ có thể gát qua con đường thế gian để đi trên con đường Phật và kiên trì trên con đường đó chứ không thể cùng một lúc đi trên nhiều con đường. Trong Đạo Đức kinh, Lão Tử có nói rằng, kẻ biết người là khôn, kẻ tự biết mình là sáng. Thắng được người là có sức mạnh, thắng được mình mới là kiên cường; kẻ biết đủ là kẻ giàu, kẻ mạnh mẽ mới là người chí khí. Kẻ biết giữ đạo thì lâu dài, chết mà không mất đạo thì trường thọ. Trong kinh Pháp cú, phẩm Ngàn Đức Phật cũng dạy rằng:

“Dẫu tại bãi chiến trường

Thắng hàng ngàn quân địch

Tự thắng mình tốt hơn

Thật chiến thắng tối thượng”

Nói vậy để thấy rằng, chư Phật và Thánh nhân đều luôn coi trọng việc hướng nội để tìm Đạo trong chính bản tâm mình, chiến thắng bản thân và khai sáng bản tâm mới là điều tối thượng.

Trung Nhân