Trong nguyên lý xây dựng tình người, nền tảng để duy trì tình cảm bền vững và tốt đẹp đó là sự thật lòng. Thật lòng là cầu nối để tạo dựng niềm tin. Có niềm tin là có sự bền vững. Không quan trọng chúng ta có được bao nhiêu mối quan hệ, vấn đề là chúng ta có được niềm tin, có được sự tin cậy trong mối quan hệ ấy hay không. Có thể chúng ta sẽ bị người mà chúng ta đã từng thật lòng phụ bạt. Tâm lý thông thường của chúng ta là hụt hẫng, đau lòng, không tin điều đó xảy ra. Sẽ thật đau khổ nếu nuôi dưỡng mãi hình ảnh bị người quay lựng, không tin chấp nhận rằng nó đã xảy ra và đang xảy ra. Khi ta chấp nhận “người bỏ ta đi” thì con đau dịu dần. Và khi biết mỉm cười với sự thật này thì nỗi đau tan biến.

     Có câu chuyện về chú thỏ Xe-Nop. Chú xin mẹ được chạy vào rừng chơi. Bên bờ suối trong, nhìn xuống mặt nước, chú thấy có một ai đó đang nhìn mình. Chú rất hoảng sợ, liền chộp lấy một cành củi, cầm lên nhứ vào “người kia”. Chú thấy “người kia” cũng cầm cây nhe răng trừng mắt cầm cây toan đánh mình. Chú sợ quá, bỏ chạy về nhà mách mẹ “mẹ ơi dưới suối có ai đòi đánh con kìa. Mẹ  âu yếm nói với Xê-Nop: “con hãy ra lại chỗ ấy, và mỉm cười lại xem đi sẽ có điều kì diệu”. Xe-Nop nghe lời mẹ chạy đến bờ suối và mỉm cười xuống mặt nước. Oh lần này chú thấy có một người bạn đang mỉm cười tươi vớ mình. Chú thấy thật vui thật thích biết bao.

       Chúng ta nhìn đời như thế nào, chúng ta đối xử với người như thế nào thì chúng ta sẽ bị phản chiếu y như thế ấy. Chúng ta đối với người một cách nghi kị thiếu sự thật lòng thì không có ai thật lòng lại với chúng ta cả. Nếu chúng ta luôn chính trực, thật lòng với kẻ khác thì được đón nhận sự yêu mến, thật lòng. Dù lòng người còn nhiều gian dối, dù đường đời con nhiều khúc quanh, quy luật công bằng sẽ không phụ chúng ta đâu.

      Chúng ta vẫn thường oán trách tại sao người lại hành động như vậy. Đạo đức người kia ở đâu, tình người ở chỗ nào. Có bao giờ ta tự hỏi, tại sao mình bị phụ bạt như vậy(?). Khi một vết nứt xuất hiện, nó luôn bắt đầu từ 2 phía. “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, câu châm ngôn giá trị muôn thủa để ta học làm người. Thiếu kinh nghiệm sống, chưa có con mắt nhìn người, trực giác chưa đủ để phán đoán người kia cũng là yếu tố gây cho ta chưa tìm được tiếng nói chúng chung. “Lựa bạn mà chơi, lựa người mà tới” không phải là lựa chọn người tốt bỏ người xấu mà là chọn xem người kia cho hợp với ta không. Không có người tốt xấu, chỉ có người hợp hay không hợp với ta. Nếu như chúng ta có được suy nghĩ tích cực hơn, xem như đó là mối quan hệ nhân quả để nhìn nhận mọi việc nhẹ nhàng hơn, thoáng hơn, sâu xa hơn ta sẽ an lạc hơn. Trên đời này không có điều gì mà không có nguyên nhân và kết quả. Nhìn sâu xa hơn thì trong quá khứ có thể chúng ta cũng đã từng cô phụ, đã từng phản bội người kia tương tự như thế. Và, hiện tại chỉ là sự đáp trả mà thôi. Nghĩ được như vậy thì chúng ta có thể đặt gánh nặng phiền não xuống  mà sống an vui.

       Sống thật lòng được gì không? Được. Rất nhiều. Chúng ta sẽ không phải hối tiếc về điều gì khi mình đã tận tâm, sống trọn nghĩa trọn tình. “Thà người phụ ta chứ ta chẳng phụ bạc người”. Được vậy, uy tín và niềm tin của ta ngày một được nâng tầm. Đến cuối đời người, ta vẫn chỉ ước mong được sống một cách chính trực với lòng người và bản thân của mình.

Tuệ Đẳng.