Có một thiền sư ngồi dưới tán cây của một thiền viện, nét mặt bình thản, không cảm xúc

Một thiền khách hỏi: Thưa thiền sư, Ngài đang có chuyện gì buồn chăng?

Thiền sư: Mắc gì mà buồn.

Thiền khách: Vậy Ngài có chuyện gì vui?

Thiền sư: Được gì mà vui!

Im lặng trong giây lát, thiền khác hỏi tiếp: Kinh điển vô số, nghĩa lý thâm sâu, con học hoài mà vẫn chưa thể hội được. Ngài có thể tóm gọn Phật pháp trong một vài câu cho con lĩnh hội được không?

Thiền sư bèn lấy một cây que vạch một đường xuống đất rồi nhắm mắt lại. Ngay nơi đó, thiền khách liền sụp xuống lạy và thưa: con hiểu rồi ạ.

Thiền sư: Ông hiểu thế nào?

Thiền khách: Con hiểu rằng toàn bộ cuộc đời này chỉ nằm trong lưỡng nguyên: khổ - vui, thiện - ác, tốt - xấu, được - mất, bại - thành ... Chúng do tâm so sánh mà có. Thánh nhân không đi tìm cái đẹp để so sánh cái xấu, không lấy vui so với khổ. Các ngài vượt thoát mọi đối đãi nhị biên, bình thản trước mọi hoàn cảnh và luôn giữ tâm thái xả ly.

Vị thiền sư mỉm cười và đọc bài kệ:

“Không làm các đều ác

Thực hiện các đều lành

Giữ gìn tâm trong sạch

Sa môn thường kham nhẫn.

Không hãm hại một ai

Sống thu thúc lục căn

Ăn uống luôn tiết độ

Trú xứ nơi nhàn tịnh

Thường xuyên tỉnh thức không mê ngủ”.

Trung Nhã