Ngày Xuân Suy Ngẫm về “Sống Đẹp” và “Nói Đẹp”
Phong tục ngày Tết từ xưa đến nay là dịp để mọi người quây quần sum họp, đoàn tụ gia đình, là dịp để đi thăm viếng trao nhau những lời chúc tốt đẹp nhất, là dịp để mọi người vui chơi thư giản nhằm tái tạo năng lượng mới cho bản thân để bước tiếp vào một cuộc hành trình với vòng quay của bánh xe thời gian và cứ thế vòng quay ấy lập đi lập lại theo chu kỳ một năm, hết 365 ngày này rồi lại tiếp tục 365 ngày khác, để rồi mới đó lại cũ đó; Như lời Thầy đã nói trong phút thiêng giao thừa: “… Năm mới không có nghĩa là cái mới từ đâu đó đến thế chỗ cho cái cũ, mà cần quán chiếu để thấy cái mới nó nằm ngay trong cái cũ. Thầy giải thích, cũng tại Phật đường này, chúng ta đã đón rất nhiều năm mới, nhưng năm sau đến thì năm trước lại trở thành năm củ. Vậy mới hay củ chỉ là hiện tượng, là sự vận hành, luân chuyển của thời gian ngang qua không gian. Nó chỉ là khái niệm. Tất cả mọi cái mới hữu hình rồi cũng sẽ cũ. Chỉ có cái mới chân thật chính là giữ Tâm luôn mới sáng ngời để cuộc sống thêm lung linh…”
Hoa xuân có đẹp là do bàn tay người chăm bón mỗi ngày. Cũng vậy, Chân Tâm đẹp thì mỗi hành giả cũng cần phải luôn chăm sóc tưới tẩm hạt giống bồ tâm hàng ngày hàng giờ thì tâm ta luôn mới, làm đẹp cho cuộc sống này ngày một tốt hơn. Thầy luôn khuyên dạy: “Sống đẹp là sống thật lòng Nói hay là nói thật lời” - câu phương châm mà ai đến Khánh An cũng đều thấy ghi trên phiến gỗ mộc mạc nằm ngay lối vào khách đường Thảnh Thơi.Lời dạy ấy mới nghe qua thấy đơn giản nhưng để thực hiện thì không dễ dàng trong cuộc sống khi mà con người chỉ lấy “Sống đẹp” và “Nói đẹp” làm đồ trang trí bên ngoài hơn là hun đúc cho phẩm chất bên trong.
“Sống đẹp là sống thật lòng”- Trong cuộc sống hằng ngày mỗi người chọn cho mình những cách thể hiện khác nhau hình thành nên những cách sống khác nhau: sống đẹp, sống có ích và lối sống ích kỷ, buông thả thậm chí chìm trong vòng tội lỗi. Như vậy "sống đẹp" là một lối sống tích cực mà mỗi người cần phải hướng tới. Nhưng sống thế nào mới là lối "sống đẹp" còn là điều băn khoăn của rất nhiều người.
"Đẹp" không phải chỉ là cái đẹp về hình thức. "Sống đẹp" được thể hiện từ những hành động cư xử nhỏ nhất trong cuộc sống đến nghị lực vươn lên mạnh mẻ trong mỗi con người. "Sống đẹp" trước hết phải xuất phát từ lòng nhân ái, tình yêu thương trong trái tim để từ đó mà sống hết mình, bao dung, thứ tha ... đó chính là Bốn tâm vô lượng: từ bi hỷ xả. Thật vậy, để sống đẹp không phải là điều đơn giản. Ai cũng biết sống đẹp là sống như thế nào, nhưng không phải ai cũng biết sống thế nào là đẹp. Bởi lẽ, cuộc sống hiện tại quá hỗn tạp, có nhiều quan điểm, tư tưởng khác nhau. Có những người sống chỉ chú trọng về vật chất mà đánh mất đi vẻ đẹp của tâm hồn. Trong khi sống đẹp đòi hỏi chúng ta phải thực sự tỉnh thức, biết lắng nghe để hiểu và biết nhìn kỹ để thương.
Trong xã hội hiện nay đã có rất nhiều những tấm lòng nhân ái thông qua các chương trình từ thiện như Ngôi nhà mơ ước, Vượt lên chính mình (HTV7), chương trình Vết sẹo cuộc đời (do Đại sứ Quỹ Nhịp Tim Việt Nam Ngô Thanh Vân cùng Chương Trình Nhịp Tim Việt Nam của quỹ từ thiện Vinacapital Foundation tổ chức)và còn rất nhiều, rất nhiều những vòng tay nhân ái khác từ các cá nhân và tập thể đã gây quỹ cứu trợ đồng bào bị thiên tai, giúp đỡ người già neo đơn, trẻ mồ côi khuyết tật, nhiễm chất độc Dioxin… Xin trân quý những trái tim cùng chung nhịp đập nhằm xoa dịu bớt phần nào những nổi đau bất hạnh trong cuộc sống này để mọi người cùng đón một mùa xuân mới tràn đầy an lạc.
Sống đẹp không phải là chuyện một ngày, một bữa. Chúng ta không thể trở thành người sống đẹp chỉ trong một ngày, một giờ. Cần phải nhận thức đúng và rèn luyện thường xuyên. Sống đẹp không khó; chỉ khó khi ta chưa đủ quyết tâm, còn mãi mê muội chạy theo những thứ hạnh phúc huyễn hóa mà đánh mất đi “Tâm” của mình, đừng sống phí tuổi thanh xuân cho những cuộc vui vô bổ, những thứ ăn chơi trụy lạc, những lời nói dối lừa, thị phi…mà hãy thực hành theo lời Phật dạy, sống tỉnh thức, trao dồi kiến thức, sinh hoạt vui chơi lành mạnh, tham gia các hoạt động từ thiện xã hội…
Sống đẹp là sống thật lòng- sẽ mang lại cho ta những giá trị về nhân văn, tinh thần, thẩm mỹ... Hãy mở rộng lòng mình, đem yêu thương sưởi ấm cho những trái tim ướt lạnh trước sóng gió của cuộc đời. Hãy biết cho đi yêu thương để được nhận lại hạnh phúc đích thực. Hãy bắt đầu từ hôm nay và ngay bây giờ. Có một câu nói rất hay và ý nghĩa "Khi ta sinh ra, mọi người cười còn ta thì khóc. Và hãy sống sao, khi ta chết đi, mọi người khóc còn ta thì cười!".
“Nói hay là nói thật lời”- Ông bà ta xưa có dạy rằng: “Trước khi nói phải uốn lưỡi bảy lần”. Nghĩa là khi giao tiếp chúng ta phải suy nghĩ, cẩn thận trong từng lời ăn tiếng nói, phải biết xử sự sao cho hợp tình hợp lý. Ca dao có câu: “Lời nói không mất tiền mua; Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.” Thật vậy, câu ca dao đã cho ta một bài học kinh nghiệm quý báu về cách đối nhân xử thế. Xã hội con người là một tập thể có tổ chức, có văn hóa. Mối quan hệ giữa người với người là mối quan hệ rất mật thiết để dẫn đến thành công trong cuộc sống. Lời nói là công cụ để giao tiếp và ứng xử. Chính vì thế, chúng ta phải biết chọn lời hay-ý đẹp để nói với nhau. Lời nói có suy nghĩ, tế nhị và thành thật sẽ luôn giúp ta đạt được mục đích tốt đẹp.
“Nói hay” - Không phải bỏ tiền ra mua nhưng những lời ấy lại thể hiện trình độ văn hóa, sự hiểu biết, tư cách của mỗi người, tạo được sự yêu thương lâu dài. Có nhiều người chỉ vì muốn làm cho người khác vui hoặc muốn tư lợi cho bản thân mà chỉ toàn nói những lời nói nịnh hót, không đúng sự thật, những người như thế cần phải suy nghĩ lại.
“Nói thật lời” - Chúng ta cần phải mạnh dạn chỉ ra những điểm chưa đúng chưa tốt của người khác bằng tình thương, bằng tinh thần xây dựng, nhắc nhỡ để họ có thể sửa chửa và tiến bộ hơn. Không thể vì không muốn người khác buồn, mà không dám chỉ ra khuyết điểm của họ, để họ tưởng rằng đã tốt; Như vậy, là ta đã hại người, chứ không phải là giúp người; Tuy nhiên cũng cần biết cách lựa chọn góp ý sao cho nhẹ nhàng hợp lý, trao nhau những lời thân ái trên tinh thần đoàn kết và giúp đỡ, đó mới là một việc làm hành xử đúng với chữ “Tâm”.
Tâm là một khái niệm trừu tượng, nhưng lại luôn hiện hữu trong mỗi con người. Ta vẫn thường nói rằng người này có tâm, người kia vô tâm hoặc thất nhân tâm. Thực ra người vô tâm hoặc thất nhân tâm cũng vẫn có tâm, nhưng đấy là một cái “tâm xấu”. Người vô tâm có thể là những người ích kỷ, chỉ biết nghĩ đến mình, không nghĩ đến người khác; còn người thất nhân tâm rõ ràng là hạng người xấu, là người có những hành động hoặc lời nói làm hại người khác. Người có tài mà không có đức thì cái tài đó chỉ nhằm mang lại lợi ích cá nhân, không thể nào có ích cho cộng đồng xã hội. Vậy tâm phải lành, phải tốt, phải trong sáng mới sản sinh ra được những lời nói hay, những việc làm tốt.
Chữ Tâm quan trọng là thế, thì việc con người phải sống có Tâm, phải biết tu Tâm theo lời Phật dạy, điều chỉnh cái Tâm hướng về chân-thiện-mỹ, đưa tâm trở về với thân qua từng nhịp thở, thanh thoát trên từng bước chân là rất cần thiết. Nói một cách khác là phải sống lương thiện, thật lòng, không làm hại người, chỉ làm việc thiện. Đối với quy luật của cuộc sống và theo giáo lý nhà Phật là có nhân ắt sẽ có quả. Ai gieo nhân lành (làm việc thiện) ắt sẽ gặt quả ngọt. Trong dân gian có câu:
“Cứu người phúc đẳng hà sa
Giúp người Trời lại giúp ta sau này”.
Nếu trên thế gian này mọi người đều có Tâm lành, Tâm thiện, Tâm Bồ Tát (vì Phật tại tâm) và ai ai cũng có ý thức nói điều hay, lẽ phải, làm việc tốt (bớt lời thị phi, thêm câu niệm Phật) thì xã hội sẽ bớt đi hoặc không còn những hành vi phạm pháp, bạo lực, bất nhân nữa mà trong thời gian qua trên các thông tin báo đài luôn đăng những cái chết thương tâm, những vụ giết người dã man chỉ vì cái “Tôi” trong bản ngã của chúng sanh còn quá u minh.
Mong sao mỗi chúng ta, dù là ai, dù ở đâu, dù làm nghề gì, việc gì cũng đều phải biết tu nhân, tích đức, biết sống tử tế, lương thiện, luôn nói những lời ái ngữ; luôn ghi nhớ lời thầy làm phương châm sống cho bản thân, để trong mỗi chúng ta ai ai cũng có một chữ “Tâm”, để chữ Tâm đó luôn mới và sáng mãi giữa dòng thời gian 365 ngày trong vòng quay bất diệt của vũ trụ bốn mùa “Xuân-Hạ-Thu-Đông” an nhiên và tự tại .
Nguyễn Hưng Minh Trí